ΑΛΚΟΟΛ

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε συναντήσει κάποια στιγμή στη ζωή μας το αλκοόλ ή και τις συνέπειές του. Αν και το να πίνουμε ένα-δύο ποτηράκια, θεωρείται πλέον μια “κοινωνική” συνήθεια, η αλήθεια είναι ότι το αλκοόλ θεωρείται ναρκωτικό και μάλιστα από τα πιο επικίνδυνα. Στη Χημεία, με τον όρο “alcohol” αναφερόμαστε σε μια γενικότερη κατηγορία οργανικών ενώσεων, που περιέχουν μια χαρακτηριστική χημική ομάδα. Οι οργανικές ενώσεις λέγονται στα ελληνικά αλκοόλες, και η χαρακτηριστική ομάδα που φέρουν είναι το υδροξείδιο (-OH). Όταν χρησιμοποιούμε τον όρο «αλκοόλ», εννοώντας το αλκοόλ σε ένα ποτό, αναφερόμαστε σε μια συγκεκριμένη ουσία. Η ουσία αυτή είναι η αιθανόλη, ή αιθυλική αλκοόλη, ή γνωστότερα οινόπνευμα. Είναι η αλκοόλη που περιέχει 2 άτομα άνθρακα και είναι μια από τις σπουδαιότερες ενώσεις στη Χημεία.

Χρήσεις των αλκοολών

Αν και αρχικά δεν το συνειδητοποιούμε, στην πραγματικότητα χρησιμοποιούμε αλκοόλες αρκετά συχνά στην καθημερινή ζωή. Έτσι, τις συναντούμε:

• Στα αντιπηκτικά (αιθυλενογλυκόλη)
• Ως αντισηπτικά (αιθανόλη)
• Ως συντηρητικά τροφίμων και φαρμάκων
• Στην παραγωγή χρωμάτων
• Στην παραγωγή καθαριστικών ουσιών (ισοπροπανόλη)
• Στα καλλυντικά
• Ως καύσιμα (μεθανόλη, αιθανόλη)
• Ως συστατικό σε ένα ποτό, όπως ήδη γνωρίζουμε

Γιατί, όμως, το αλκοόλ μπορεί να απορροφηθεί στον οργανισμό μας;

Μελετώντας τις ιδιότητες των αλκοολών στο προηγούμενο μέρος, τονίσαμε ότι οι αλκοόλες είναι υδατοδιαλυτές. Άρα και η αιθανόλη θα είναι πλήρως αναμίξιμη με το νερό.Λόγω της υδατικής φύσης του αίματος, επομένως, το αλκοόλ απορροφάται και κατανέμεται εύκολα σε όλο το σώμα. Επίσης εξαιτίας αυτής της διαλυτότητας στο νερό, διασχίζει εύκολα σημαντικές βιολογικές μεμβράνες (μέσω παθητικής διάχυσης), όπως το φράγμα αίματος-εγκεφάλου, και επηρεάζει ένα μεγάλο αριθμό οργάνων και βιολογικών διεργασιών στο σώμα

Πώς ο οργανισμός απορροφά αλκοόλ;

Το αλκοόλ μπορεί να απορροφηθεί από τον οργανισμό με 3 τρόπους:  μέσω τουδέρματος, μέσω των πνευμόνων (εισπνοή), ή πίνοντας αλκοολούχα ποτά. Ο τελευταίος τρόπος είναι η κυριότερη μέθοδος λήψης αλκοόλ και με αυτόν θα ασχοληθούμε περισσότερο στη συνέχεια.

Ωστόσο, αξίζει να αναφέρουμε την έρευνα (Dalt et al, 1991) που απέδειξε ότι το αλκοόλ μπορεί να απορροφηθεί μέσω του δέρματος. Η έρευνα αυτή παρουσιάζει την περίπτωση ενός βρέφους ηλικίας 1 μηνός, το οποίο εμφανίστηκε ξαφνικά μεθυσμένο! Τελικά βρέθηκε ότι ο επίδεσμος που είχαν τοποθετήσει οι γιατροί στο κολόβωμα του ομφάλιου λώρου και στη γύρω περιοχή, περιείχε αιθυλική αλκοόλη που απορροφήθηκε στο δέρμα του μωρού!

Τι γίνεται όταν πίνουμε αλκοόλ: ο μεταβολισμός της αιθανόλης

Από το πρώτο ποτηράκι που θα πιούμε, η αιθυλική αλκοόλη περνά από το στόμα στον οισοφάγο και έπειτα στο στομάχι, και από εκεί στο λεπτό έντερο. Σε κάθε σημείο αυτής της πορείας η αιθυλική αλκοόλη μπορεί να απορροφηθεί στην κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο, η πλειονότητα της αιθυλικής αλκοόλης απορροφάται στο αίμα από το στομάχι (περίπου 20%) και από το λεπτό έντερο (περίπου 80%).

Στη συνέχεια, όπως αναφέραμε και στο εισαγωγικό κέιμενο, η αιθυλική αλκοόλη που βρίσκεται στο αίμα καταβολίζεται. Η διαδικασία αυτή ισχύει για το μεγαλύτερο μέρος της αιθανόλης που περιέχεται στον οργανισμό μας, καθώς υπάρχει και ένα μικρό μέρος αιθανόλης που δε μεταβολίζεται. Αντίθετα, απεκκρίνεται με τον ιδρώτα ή τα ούρα, ενώ εκλύεται και με την εκπνοή. Αυτός είναι και ο λόγος που στο αλκοτέστ ζητείται από τον ύποπτο να φυσήξει στο μηχάνημα, το οποίο εντοπίζει την αιθανόλη. Επίσης, είναι και ο λόγος που η ανάσα ενός μεθυσμένου μυρίζει από χιλιόμετρα..

Υπάρχουν αρκετές οδοί μεταβολισμού της αιθυλικής αλκοόλης στο σώμα. Η κυριότερη λαμβάνει χώρα στο ήπαρ, και περιλαμβάνει  την οξείδωση της αιθυλικής αλκοόλης από ένα ένζυμο που λέγεται αλκοολική αφυδρογονάση (ADH).

Όντας μια κατάσταση που ο κάθε πότης θα ήθελε να αποφύγει, το hangover αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας μπορεί να μας ενημερώσει ότι χθες βράδυ τα παρατσούξαμε.. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι έντονοι πονοκέφαλοι, στεγνό στόμα, κατακόκκινα μάτια, μεγάλη ευαισθησία στο φως και το θόρυβο, ναυτία ή και εμετός. Τα συμπτώματα δεν είναι απαραίτητα μόνο σωματικά, αλλά αφορούν και τη νοητική λειτουργία. Όσοι έχουν χανγκόβερ παρουσιάζουν επιβράδυνση των αντιδράσεών τους και δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής και στην αντίληψη του χώρου. Για ποιο λόγο προκαλείται το χανγκόβερ;

Οι επιστήμονες δεν είναι απολύτως σίγουροι ότι έχουν βρει όλες τις αιτίες, όμως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε κάποιες από αυτές: η αιθανόλη δρα αφυδατικά (για περισσότερες πληροφορίες θα αναφέρουμε στο επόμενο μέρος τις συνέπειες του αλκοόλ στα νεφρά), προκαλώντας τους πονοκεφάλους και το στεγνό στόμα. Επίσης, αφού το χανγκόβερ εμφανίζεται κάποιες ώρες μετά την κατανάλωση αλκοόλ (και επομένως έχει ολοκληρωθεί ο μεταβολισμός της αιθανόλης), θεωρείται ότι τα δηλητηριώδη προϊόντα του μεταβολισμού όπως η ακεταλδεϋδη  ευθύνονται για τα στομαχικά προβλήματα, όπως τη ναυτία. Ακόμη, όπως θα δούμε στο επόμενο μέρος, το αλκοόλ επηρεάζει τον εγκέφαλο δρώντας κατασταλτικά. Αυτό θεωρείται πως συμβάλλει στην ευαισθησία του οργανισμού στο φως και το θόρυβο.

Τέλος, υπάρχουν χημικές ενώσεις που φαίνεται να επιβαρύνουν τις συνέπειες και τη διάρκεια ενός hangover. Οι ενώσεις αυτές είναι η ζάχαρη (γλυκόζη ή φρουκτόζη), η νικοτίνη, οι τανίνες και διάφορες ουσίες που χρησιμοποιούνται για να δώσουν γεύση στο ποτό. Έτσι, εάν θέλετε να πιείτε μια μαύρη μπύρα, ένα ποτό με γλυκιά γεύση ή αρκετό κόκκινο κρασί (το κόκκινο κρασί περιέχει περισσότερες τανίνες από το λευκό), θα υποστείτε και τις ανάλογες συνέπειες, ειδικά εάν καπνίζετε κι από πάνω.

Τα οινοπνευματώδη ποτά περιέχουν αιθυλική αλκοόλη. Αυτή είναι μια τοξίνη η οποία απορροφάται απο το βλενογόννο του στομάχου και εισχωρεί στην κυκλοφορία.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΒΙΝΤΕΟ

Οι κυριότερες βλάβες που προκαλεί το οινόπνευμα:

1. To συκώτι επειδή θα δώσει προτεραιότητα στο μεταβολισμό της αλκοόλης, δεν θα παράξει αρκετή γλυκόζη στο αίμα, με αποτέλεσμα να επέλθει υπογλυκαιμία

2. Το αλκοόλ δημιουργεί διαστολή των αγγείων και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να συσσωρευτεί μεγάλη ποσότητα αίματος στα αγγεία. Αυτή η αγγειοδιαστολή όμως θα επιφέρει αποβολή θερμοκρασίας στο περιβάλλον (δηλαδή κατεβάζει απότομα την θερμοκρασία του σώματος), κι έτσι αν το άτομο που βρίσκεται υπο κατάσταση μέθης, εκτεθεί σε κρύο περιβάλλον, υπάρχει κίνδυνος υποθερμίας.

3. Η αλκοόλη έχει διουρητική δράση και αυτό επιφέρει κυτταρική αφυδάτωση σε περίπτωση που δεν συνοδέυεται η κατανάλωση του αλκοόλ και με νερό.

4. Σε περιπτώσεις που καταναλώσουμε αλκοόλ με άδειο στομάχι, υπάρχει ενδεχόμενο για εμφάνιση ήπιας γαστρίτιδας (ναυτία, έμετος), δηλαδή φλεγμονή του στομάχου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ:

1. ΣΕ ΗΠΙΑ ΜΕΘΗ: ζάλη, ευφορία, ερυθρότητα προσώπου, αστάθεια στο βάδισμα

2. ΣΕ ΜΕΤΡΙΑ ΜΕΘΗ: διπλωπία (τα βλέπουν διπλά όλα), δυσαρθρία (μπερδεύει τα λόγια του), βαριά αναπνοή, ωχρότητα προσώπου (χλωμός), μείωση αντίληψης, ελάττωση αντανακλαστικών, διαταραχή ισορροπίας

3.ΒΑΡΙΑ ΜΕΘΗ: υπογλυκαιμία, υποθερμία, απώλεια αισθήσεων, καταστολή κεντρικού νευρικού συστήματος, κώμα, θάνατος.

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις:

1. Αν κάνει εμετό ενθαρρύνετέ τον, θα νιώσει καλύτερα.

2. Δώστε του γλυκά ροφήματα ΕΑΝ ΕΧΕΙ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ, για να προληφθεί η υπογλυκαιμία.

3. Κρατήστε τον ζεστό

4. Δώστε του υγρά (αν έχει τις αισθήσεις του)

5. Σε απώλει αισθήσεων τοποθετήστε το κεφάλι στο πλάι και ψηλά, ωστε να μην υπάρξει εισρόφηση. Μείνετε κοντά του και παρακολουθείτε την κατάστασή του (αναπνοές κτλ)

>> Δεν ξυπνάμε τον αλκοολικό με το ζόρι εφόσον έχει επέλθει απώλεια αισθήσεων

>> Δεν δίνουμε να πιει καφέ για «τόνωση» γιατι ο καφές αφυδατώνει χειρότερα

ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ Διακρίνεται στην οξεία δηλητηρίαση (μέθη) και στη χρόνια δηλητηρίαση, όπου πλέον μιλάμε για αλκοολισμό.

  Αλκοόλ


 Πρώτες Βοήθειες: 1. Προκαλέστε εμετό 2. Χορηγήστε γλυκά ροφήματα, όπως ζαχαρόνερο, πορτοκαλάδα κ.α. 3. Διατηρήστε τον πάσχοντα ζεστό 13 4. Μεταφέρετε τον πάσχοντα γρήγορα στο νοσοκομείο αν έχει χάσει τις αισθήσεις του, αφού τον τοποθετείσετε σε θέση ανάνηψης